همه چیز درباره افزايش وزن، قد و دور سر نوزاد

نمودار یا جدول قد و وزن، نوزاد و کودک اطلاعات ارزشمندی را در مورد سلامت کودک و الگوی رشدی او به ما نشان می‌دهد. سازمان جهانی غذا و دارو میانگینی از قد و وزن و اندازه دور سر کودکان در سنین مختلف را در نظر گرفته است. اگر کودک شما در این محدوده نیست نگران نباشید چرا که این میانگین ها تنها عمومیت را نشان می‌دهند. در صورتی که قد و وزن و اندازه دور سر کودکتان تفاوت چشم گیری با این اعداد دارد، به پزشک مراجعه کنید.

جدول و نمودار استاندارد قد و وزن نوزاد و کودک

الگوی رشد هر نوزاد با نوزاد دیگر تا حدودی متفاوت است که این تفاوت نگران کننده نیست. باید بدانید که رشد نوزاد ممکن است به ژن و مدل رشدی خودش وابسته باشد اما رشدشان در هر سن باید در یک محدوده ای قرار بگیرد و تغییرات زیادی در آن وجود نداشته باشد. یک نمودار متناسب از روند رشد قد و وزن کودک با توجه به سن او می‌تواند به شما در اندازه گیری قد و وزن کودکتان کمک کند و این امکان را به شما بدهد که بتوانید او را با همسن و سالان خودش مقایسه کنید. با توجه به این نمودار شما و پزشک متوجه می‌شوید که رشد کودک روندی منظم و سالم را طی می‌کند یا خیر. اگر پزشک میان رشد کودک و نمودار تعیین شده تغییرات قابل توجهی را ببیند به زودی شما را برای انجام اقدامات لازم در جریان می‌گذارد.

نمودار قد و وزن در کودک دختر و پسر متفاوت از یکدیگر است و به این دلیل که الگوی رشدی شان باهم تفاوت هایی دارد، عموما پسرها قد بلندتری از دخترها دارند و وزن شان سنگین تر است.

(جدول رشد دختران: از بدو تولد تا یک سالگی)

(جدول رشد پسران: از بدو تولد تا یک سالگی)

وزن

وزن از شاخص های مهم رشد و تکامل بدنی است و ضمناً ساده ترین و در عین حال از بهترین شاخص های رشد به حساب می‌آید. وزن ۹۵درصد نوزادان بین ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم تا ۴ کیلو و ۲۰۰ گرم است و به طور متوسط ۳ کیلو و ۴۰۰ گرم است. معمولاً پسران کمی از دختران سنگین تر هستند. هر چه وزن کودک از این معیار در نظر گرفته شده فاصله بیشتری داشته باشد، هشداری برای مراجعه ب ه پزشک است. در این معیار، کم وزنی مترادف با نارس بودن است. هرچه نوزاد وزن کمتری داشته باشد، نارس تر است. خطرات نارس بودن نوزاد عمدتا ریه نوزاد و اکسیژن رسانی به بدن و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همین عامل سبب عقب ماندگی مغزی نوزاد می‌شود و احتمال مرگ او را افزایش می‌دهد. عواملی همچون رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب مادر در طول مدت بارداری، جثه بدنی والدین، استرس روانی، عوامل شغلی و وضعیت معیشتی خانواده، مصرف سیگار و همچنین عوامل دیگر مانند عفونت های مایع آمینوتیک و واژینوز باکتری، موجب نارس متولد شدن نوزاد با وزن کم می‌شود.وزن بالای نوزاد موقع تولد، به وزن بیش از ۴ یا ۴.۵ کیلوگرم گفته می‌شود. در مادران دیابتی، نوزاد معمولا با وزن بالابه دنیا می‌آید. علل وزن بالای نوزاد هنگام تولد را می‌توان چاقی مادر و بیماری دیابت در او ذکر کرد. دیابت مادر در دوران بارداری، اغلب به درشت شدن جنین و سخت شدن زایمان منجر می‌شود. در این موارد بیشتر با انجام سزارین، از مشکلات پیشگیری می‌کننددر ۵ ماهگی وزن نوزاد حدود دو برابر، و در دو سالگی ۴ برابر وزن تولد خواهد بود و از آن به بعد سرعت افزایش وزن، کم تر خواهد شد و به حدود سالی ۵/۲ کیلوگرم محدود می‌شود. از دیگر عوامل بزرگ بودن جنین پسر، زایمان های متعدد، بارداری طولانی مدت، سابقه نژادی یا همان عامل وراثتی زایمان در خانواده و به دنیا آوردن نوزاد با وزن بالای چهار کیلوگرم است که در مادران دیابتی اگر نوزاد بیش از ۴ کیلو و ۵۰۰ گرم وزن داشته باشد، باید عمل سزارین انجام شود تا از خطر فلج دائمی شبکه بازویی نوزاد به سبب گیر کردن شانه نوزاد موقع تولد و شکستن استخوان ترقوه و سفال هماتوم و از مرگ او جلوگیری شود. نوزادان در روزهای اول زندگی به طور متوسط ۶% و گاهی تا ۱۰% وزن خود را از دست می‌دهند که این کاهش وزن بعد از دو هفته جبران می‌شود.در زمان بلوغ یعنی در حدود سن ۱۰-۱۱ سالگی برای دختران و ۱۲-۱۳ سالگی برای پسران، وزن به طور ناگهانی افزایش می‌یابد و در هر دو جنس نزدیک به دو سال جهش وزنی به درازا می‌کشد.

قد

قد یا طول بدن شاخص دیگری برای اندازه گیری رشد است. قد نوزادان در بدو تولد ۴۵-۵۵ سانتی متر و به طور متوسط ۵۰ سانتی متر است و تا یک سالگی به حدود ۵/۱ برابر قد در هنگام تولد خواهد رسید و در حوالی ۲ سالگی ۴ برابر قد زمان تولد خواهد شد.

دور سر

افزایش دور سر در سال های اول زندگی به علت رشد سریع تر مغز در این سال ها با شتاب بیشتری روبرو است. در هنگام تولد، دور سر بین ۶/۳۲–۲/۳۷ و به طور متوسط ۳۵ سانتی متر است. در شش ماه اول بعد از تولد دور سر ۸-۱۰ سانتی متر اضافه می‌شود و به طور متوسط به ۴۴ سانتی متر می‌رسد. در شش ماه دوم تولد دورسر حدود ۳ سانتی متر افزایش می‌یابد و به طور متوسط به ۴۷ سانتی متر می‌رسد. دور سر فرد بالغ حدود ۵۴ سانتی متر است. شایان ذکر است که یک بار اندازه گیری هر کدام از این معیارها تنها وضعیت همان لحظه را مشخص می‌کند و سیر پیشرفت معیار اندازه گیری شده را نشان نمی‌دهد.حتی اگر در فواصل منظم نیز اندازه گیری صورت گیرد باز نمی‌توان قضاوت مناسبی در مورد چگونگی رشد کودک داشت چرا که همانگونه که قبلاً اشاره شد عواملی مثل نژاد، وضعیت فرهنگی و …. می‌توانند بر روی رشد، مؤثر باشند.

آماده کردن نمودار قد و وزن کودک

بعد از تولد نوزاد، پزشک او مرتبا قد و وزن او را تحت معاینه قرار می‌دهد. در هر معاینه قد، وزن و دور سر کودک را اندازه می‌گیرد و نسبت به‌ آنها در محل مربوط علامت هایی را قرارمی دهد. این علامت ها نموداری را تشکیل می‌دهند که می‌توان با آن به رشد کودک و چگونگی افزایش قد و وزنش پی برد. این نمودارها با استانداردهای اعلام شده مقایسه می‌شوند. نسبت به سیر و تحول کودک و مقایسه با استاندارها سلامت و تغدیه مناسب او تایید می‌شود.

نکاتی برای آگاهی از نمودار قد و وزن کودک

حرکت کودک

به خاطر داشته باشید که ممکن است در هنگام اندازه گیری کودک شما حرکت داشته باشد یا پیچ و تابی را در بدنش ایجاد کند. به همین علت ممکن است در بعضی مواقع نمودار قد و وزن او به درستی علامت گذاری نشود.

تعداد دفعه های اندازی گیری نمودار قد و وزن کودک

با یکبار اندازه گیری ممکن است اطلاعات خوب و کافی به دست شما نرسد. این احتمال وجود دارد که در هنگام بررسی قد و وزن کودک به اسهال مبتلا شده باشد و وزن خود را از دست بدهد که بعد از بهبودی وزن خود را باز می‌یابد. پس اندازه گیری باید با تعداد دفعات زیاد صورت بگیرد.

تحقیق و ارزیابی

محدوده طبیعی وزن، طیف گسترده ای دارد که برای بررسی و آگاهی از آن نیازمند تحقیق و ارزیابی هستید و نمی‌توانید بدون آموزش و تحقیق به خوبی از آن آگاه شوید که این مورد گاهی می‌تواند باعث نگرانی بی مورد شما بشود.

نمودار قد و وزن کودک | دلایل بروز اختلالات رشد

تغذیه ناسالم

تغذیه مناسب، ویتامین ها و کالری هایی که برای رشد کودک مناسب است را به بدن او می‌رساند اما اگر این تغذیه نامتناسب باشد می‌تواند رشد کودک را تحت تاثیر قرار بدهد و آن را از الگوی متناسب دور کند. همچنین تا 6 ماهگی منبع اصلی تغذیه کودک برای رشد متناسب باید شیر مادر باشد.

عدم سلامت مادر در بارداری

سلامت مادر در زمان بارداری باعث می‌شود که مواد مغذی به خوبی در بدن جنین ذخیره شود و رشد او را مخصوصا تا سال های اول زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر شما در دوران بارداری سلامت کامل نداشته باشید، رشد کودک را از الگوی اصلی خارج می‌کنید و باعث می‌شوید که به طور طبیعی سیر تکامل را پی نگیرد.

نمودار قد و وزن کودک | وزن نامتناسب نوزاد در زمان تولد

وزن نوزاد در زمان تولد نشان می‌دهد که در دوران بارداری چگونه او را تغذیه کرده اید. این موضوع را به یاد داشته باشید که اگر وزن او در تولد کم باشد ممکن است روند رشد او به سرعت طی شود اما اگر رشد در او به خوبی صورت نگرفت نشانه عدم وزن متناسب در زمان تولد است.

تاثیرات ارث و ژنتیک

ژنتیک کودک در الگوی رشدی او تفاوت زیادی ایجاد می‌کند و حتی ممکن است از نمودار استاندارد بسیار دور باشد. نوزادانی که در بدو تولد وزن پایینی دارند، بیشتر در معرض اختلالات رشدی خواهند بود.

بیماری های معمولی و کوچک

بیماری هایی مانند گوش درد، آنفولانزا می‌تواند رشد کودک را برای یک مدت کوتاه تحت تاثیر قرار بدهد. بعد از بهبودی این بیماری ها، وزن از دست رفته بازگشته و الگوی رشد به حالت اولیه آن باز برمی گردد.

عدم سلامت مادر بعد از زایمان

اگر مادر بعد از زایمان دچار افسردگی یا هر بیماری دیگری بشود به خوبی نمی‌تواند به کودک خود رسیدگی کند. این دوره یکی از مهم ترین دوره های تاثیرگذار در رشد است و می‌تواند تا سال های بعدی، زندگی اش را تغییر دهد. در نتیجه الگوی رشد او تغییراتی می‌کند.

نمودار و جدول قد و وزن نوزاد و کودک | مشورت با پزشک

در بعضی مواقع ممکن است از الگو و نمودار رشدی کودکتان به خوبی سر در نیاورید. در این حالت ممکن است که نگرانی های زیادی در شما ایجاد شود یا بالعکس مورد مهاست که آن را نادیده بگیرید. در این حالت باید با پزشک مشورت کنید تا ابهام را برای شما از بین ببرد. اگر متوجه آهسته و کند شدن فرآیند رشد کودکتان شدید حتما در این باره با متخصص مربوطه مشورت کنید تا مشکل را برطرف کند. همچنین مشاوره کودک در مرکز هنر زندگی با ارائه انواع خدمات روانشناختی و درمانی افتخار دارد تا شما را در این زمینه همراهی نماید.

- سوالات متداول‎

نمودار قد و وزن کودک نارس هم به همین شکله؟ آیا تفاوت زیاد با این نمودار به معنی رشد نامتناسبه؟

نمودار قد و وزن برای کودکانی صادق تر است که به صورت عادی و در زمان معین به دنیا آمده اند و موردی برای ایجاد اختلال در رشدشان وجود ندارد. اما در نهایت باید پزشک تصمیم بگیرد که رشد او به چه صورت طبیعی است.

توجه: مطالب بلاگ فروشگاه اینترنتی "نوپا" برگرفته از منابع بین المللی است، جنبه اطلاع رسانی داشته و توصیه تخصصی تلقی نمی‌شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک و متخصصان دانست.