با اوقات فراغت تابستانه کودکانمان چه کنیم؟

اوقات فراغت زمانی است که کودک باید آزادانه به انجام فعالیت‌های مورد علاقه خود بپردازد. تنظیم زمان و فراهم کردن اوقات فراغت برای کودکان به‌عهده بزرگسالان است.

پر کردن اوقات فراغت کودکان در تابستان یکی از دغدغه‌های والدین و به خصوص مادران است. اوقات فراغت زمانی است که کودک باید به فعالیت‌های لذت بخش و مورد علاقه خود بپردازد و در این راستا خلاقیت او نیز بهبود یابد. ممکن است کودک به نظارت و راهنمایی شما نیاز داشته باشد تا بتواند برنامه ریزی مناسبی با توجه به علایق و سطح توانایی خود برای اوقات فراغت داشته باشد. بهتر است شرایطی را فراهم کنید که به شکوفایی استعدادها و پرورش خلاقیت کودک کمک کنید نه این که کودک را با حجم زیاد کلاس‌های آموزشی خسته و دلزده کنید. اگر ذهنتان درگیر این مسئله است که چگونه برای کودکتان برنامه ریزی کنید در این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد اوقات فراغت و همچنین راهکارهای جالب برای پر کردن این زمان کسب می‌کنید.

اوقات فراغت زمان بیکاری کودک است که باید از آن لذت ببرد پس باید در تنظیم برنامه‌ها علایق و توانایی او را در نظر گرفته و خواسته او را هم جویا شوید. از او در مورد علایقش بپرسید و سعی کنید در جهت برطرف کردن نیازها و علایق او برنامه ریزی کنید. بسیار اهمیت دارد که کودک یاد بگیرد برنامه ریز زندگی خود باشد پس این زمان مناسبی است که قدرت تصمیم گیری در کودک را پرورش دهید. در واقع طبق نکات تربیتی فرزندان، شما باید هدایت کننده باشید نه تصمیم گیرنده.

* کودکان برای رشد خود به تحرک و بازی نیاز دارند. تحرک رمز سلامت کودکان است. بازی‌های پرتحرک سبب تخلیه هیجانی و در نتیجه آرامش کودکان می‌شود.

* جهت پر کردن اوقات فراغت بچه ها نباید آنها را با اصرار به کلاس فرستاد، بلکه می‌توان از خودشان پرسید که چه چیزی خستگیشان را برطرف می‌کند و آنها را به سمت کارهای مورد علاقه‌شان سوق می‌دهد.

* اوقات فراغت به نظر بعضی از والدین و مسئولان چیزی زاید‏‎‎است‎.‎طبیعی است که اگر برای اوقات فراغت بچه‌ها هدف‌گذاری نشود، به طور حتم این اوقات زاید به نظر می‌رسد و والدین روزشماری می‌کنند که تابستان هرچه زودتر‎‎به پایان برسد‎.‎

* یکی از روش هایی که می‌تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زیر پوشش قرار داده و بسیاری از ضعف ها و کمبودهای جسمانی و روانی را رفع و درمان کند، ورزش و تفریحات سالم است.

* تربیت بدنی و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستی افراد، آنان را برای زندگی، تلاش و اهداف مشترک آماده می‌سازد. این امر در ایجاد هماهنگی حرکت مشارکت نموده و به پیشگیری و تنظیم اضطراب و افسردگی کمک می‌کند.‏

* پرداختن به فعالیت بدنی هدایت شده می‌تواند باعث پرورش سایر رفتارهای بهداشتی مثل پرهیز از سیگار، مواد مخدر و رفتارهای خشونت‌بار گردد و نیز کودکانی که فعالیت بدنی بیشتری دارند نتایج تحصیلی بالاتری نیز کسب کرده‌اند.

اهمیت اوقات فراغت در شکل‌گیری شخصیت کودک

اوقات فراغت نقش بسیار مهمی در شکل گیری شخصیت و مسیر زندگی کودکان دارد به طوری که کار و تحصیل این تاثیر را نمی‌گذارند. به همین دلیل امروزه روانشناسان توصیه می‌کنند که علاوه بر زمان درس خواندن، بهتر است زمانی را برای انجام کارهایی همچون موسیقی، ورزش، نقاشی و به طور کلی سرگرمی برای کودکان به وجود آورید. اوقات فراغت کودکان بهترین زمان برای آموزش کودک در جهت استعدادها و علائق اوست.

نقش پدران و مادران در اوقات فراغت کودکان

پدر و مادر باید در تربیت کودک همسو با یکدیگر باشند. بسیار مهم است که پدر نقش خودش را ایفا کند و زمانی را به دور از تمام مشغله‌های کاری با فرزند خود بگذراند؛ چون کودک باید فضای ارتباطی با پدر را تجربه نماید که مسلما در شادکامی و رشد شخصیت کودک نقش مهمی ایفا خواهد کرد. روزهای تعطیل زمان مناسبی است که پدر و کودک زمان بیش‌تری برای با هم بودن داشته باشند، پدر با سرگرمی‌های ساده می‌تواند روحیه مشارکت را در کودک پرورش داده و حس مسئولیت پذیری او را تقویت کند. به عنوان مثال کودک در فعالیت‌های خانه مانند رنگ کردن دیوارها، درست کردن کیک، هرس کردن گیاهان، شستن ماشین و... مشارکت داشته باشد.

نقش چند فرزندی در پر کردن اوقات فراغت کودکان

یکی از موارد مهم در پر کردن اوقات فراغت کودکان این است که داشتن یک فرزند دیگر در پر کردن اوقات فراغت کودکان چقدر تاثیر دارد. بدون شک داشتن خواهر یا برادر و بازی کردن با او نقش به سزایی در سرگرمی و تفریح کودک دارد. در نگاه اول ممکن است فکر کنید که داشتن یک فرزند دیگر مسئولیت شما را بیشتر می‌کند که فکر صحیحی است ولی در سال‌های آینده دوست و همدمی برای یکدیگر می‌شوند و در شکل گیری شخصیت و روابط اجتماعی کودکان نقش به سزایی خواهد داشت.

کمال گرایی والدین در پر کردن اوقات فراغت کودک

کودکی دورانی است که باید با شیطنت و بازی سپری شود، ممکن است شما بدون در نظر گرفتن سطح توانایی‌های فرزندتان او را در انواع کلاس‌های زبان، موسیقی، هنر و ورزش ثبت نام کنید در صورتی که انبوه این کلاس‌ها نه تنها باعث ایجاد لذت و شادمانی در کودک نمی‌شود بلکه باعث افزایش استرس، خستگی و افسردگی می‌شود.

متاسفانه برخی والدین به خاطر چشم و هم چشمی و پز دادن استعدادهای کودک خود به اطرافیان، او را درگیر فعالیت‌ها و کلاس‌های زیادی می‌کنند. ممکن است در ابتدا کودک به خوبی از پس این تکالیف بر بیاید ولی در دراز مدت اثر منفی بر او خواهد داشت چراکه فشار زیادی بر او وارد شده و زمینه بروز کمال گرایی و وسواس در کودک افزایش پیدا می‌کند.

بهترین راهکارهای پر کردن اوقات فراغت کودکان

بسیاری از مادران شاغل دغدغه پر کردن اوقات فراغت فرزندان خود را دارند. از طرفی می‌خواهند فرزندشان زمان خود را اتلاف نکرده و به آموزه‌های آن‌ها نیز افزوده شود. در ادامه چند راهکار موثر و مفید برای پر کردن اوقات فراغت کودکان ارائه شده است:

1. ورزش و فعالیت جسمی

کودک برای رشد توانایی‌های شناختی و جسمانی خود به تحرک و فعالیت نیاز دارد. ورزش کردن باعث آزاد شدن انرژی هیجانی کودک می‌شود پس استرس و اضطرابش کم شده و احتمال بروز رفتارهای ناهنجار کاهش پیدا می‌کند.

در صورتی که ورزش به صورت مستمر ادامه یابد به یادگیری کودکان هم کمک می‌کند. با این حال اگر نگران دور شدن کودک از محیط درسی هستید، بهتر است تمام زمان فراغت کودک صرف فعالیت جسمی نشود چون ممکن است با آغاز مدارس زمانی طول بکشد تا کودک خود را با محیط مدرسه سازگار کند.

2. بازی های فکری

بازی‌های ساده مانند پازل، منچ، مار و پله، انجام پانتومیم، خمیر بازی و شطرنج از آن دسته بازی‌هایی هستند که هم برای کودک هم برای خودتان سرگرم کننده است. این بازی‌ها برای تقویت قوای ذهنی و یادگیری تعاملات اجتماعی بسیار مناسب است.

3. بازی های کامپیوتری

داشتن مدیریت زمانی و برنامه ریزی برای بازی‌های کامپیوتری نه تنها مضر نیست بلکه می‌تواند مزایای زیادی در رشد ذهنی و یادگیری کودک داشته باشد. البته بعضی بچه‌ها ترجیح می‌دهند که تمام تابستان را در خانه پای کامپیوتر و پلی استیشن باشند. در این مواقع شما می‌توانید جدیت بیشتری اعمال کرده و از او بخواهید که فعالیت ورزشی هم داشته باشد. چون در خانه نشستن و فقط بازی کردن باعث درون گرایی او می‌شود پس مهارت‌های ارتباطی در کودک شکل نمی‌گیرد و در نهایت باعث کاهش اعتماد به نفس او می‌شود.

4. کلاس های تابستانی

فرستادن کودک به کلاس‌های تابستانی یکی دیگر از راه‌های پر کردن اوقات فراغت است. اگر انتخاب کلاس‌ها درست انجام شود، می‌تواند موجب رشد استعدادها و جهت‌دهی مثبت به توانایی‌های کودک گردد؛ البته به شرط اینکه علاقه او در انتخاب نوع کلاس‌ها نادیده گرفته نشود. به عنوان مثال یادگیری موسیقی آرامش‌بخش است و اضطراب و استرس را از کودک دور می‌کند. توجه داشته باشید کلاس‌های تابستانی نباید موقعیتی مثل ایام تحصیلی را برای کودک تداعی کرده و تمام وقت او را پر کند.

5. مهمانی و عکس یادگاری

رفتن به جشن و مهمانی یکی از بهترین راه‌های پر کردن اوقات فراغت کودکان است. در این جمع‌ها کودک می‌تواند انرژی خود را تخلیه کرده و به روابط اجتماعی را نیز بیاموزد. گرفتن عکس‌ نیز در آن شرایط کودک را به وجد آورده و تا مدتی بعد نیز تماشای آن عکس‌ها او را سرگرم می‌کند.

نحوه پر کردن اوقات فراغت کودکان با هزینه کم

اگر به دلیل مشکلات مالی از پس هزینه‌های کلاس‌های تابستانی بر نمی‌آیید اصلا نگران نباشید. برای پر کردن اوقات فراغت کودکتان و داشتن لحظات شادی بخش راه‌های زیادی وجود دارد که نیاز به صرف هزینه هم ندارد. تنها چیزی که لازم دارید کمی خلاقیت است تا بتوانید برنامه‌ای مناسب برای او داشته باشید تا به تجربه‌ای به یادماندنی برایش تبدیل شود. نقاشی و درست کردن کاردستی از فعالیت‌هایی است که معمولا بچه‌ها در هر سنی به آن علاقه دارند و به رشد خلاقیت کودک هم کمک می‌کند. پس با تهیه وسایل نقاشی می‌توانید کودک خود را سرگرم کنید.

یکی دیگر از کارهای مفید رفتن به فضای باز و کمک به کودک برای پرواز دادن بادبادک است. حتی می‌توانید در محیط خانه و به صورت دسته جمعی نرمش و ورزش کنید یا به پیاده روی بروید. فعالیت‌های دسته‌جمعی با خانواده یا دوستان برای رشد شخصیت کودک و تعامل با دیگران کمک کننده است. همچنین تماشای کارتون یا فیلمی که متناسب با سن فرزندتان است می‌تواند بسیار لذت بخش و آموزنده باشد.

گاهی والدین می‌خواهند آرزوهایی که خود در زندگی داشتند و به دلایل مختلف به آن‌ها نرسیدند را از طریق بچه عملی و جبران کنند؛ مثلا چون خودشان فرصتی برای تحصیل نداشتند بچه را تحت فشار می‌گذارند که فقط در زمینه درسی فعالیت داشته باشد و مانع از فعالیت کودک در حوزه‌ای می‌شوند که خودش به آن علاقه یا استعداد دارد. شاید کودک از علایق یا استعدادهای خود آگاهی نداشته باشد پس کشف استعدادها و توانایی کودک به عهده والدین است. برای این منظور می‌توانید از خدمات مشاوره کودک و انجام تست‌های استعداد یابی استفاده کنید.

در پایان لازم به ذکر است که پدر و مادر و مربیان الگوهای اصلی یادگیری کودکان به‌ شمار می‌‌روند اگر آنان در خانواده و مراکز آموزشی فعالیت‌های مناسبی برای اوقاعت فراغت خود داشته باشند کودکان نیز از‌ آنها می‌آموزند پس الگوی شایسته‌ای برای آنان باشیم.