اهمیت اسباب بازی ها در عملکرد ذهنی و جسمی کودک

بهترین اسباب بازی آن است که کودک را مجذوب خود می‌کند و او بارها به سراغ آن می‌رود و کودک تحریک و لذت بیشتر و بیشتری از آن کسب میکند. این اسباب بازی ممکن است خیلی گران یا خیلی ارزان تمام شود ولی نهایتاً همان اسباب بازی است که کودک از آن لذت می‌برد و بیشترین امکانات یادگیری را برای وی فراهم می‌آورد.

بازی یک فعالیت مهم، حیاتی و لازم الاجرا برای همه ی دوره های مختلف رشد است. بازی با اسباب‌بازی، غذای روانی کودکان است و از دیدگاه روانشناسی تمایل به بازی کردن و داشتن اسباب‌بازی یکی از نشانه‌های سلامت عقل، کنجکاوی و هوشیاری به شمار می‌رود.

بازی کردن و جنب و جوش کودکان در هر شرایط, مهم ترین ویژگی یک کودک محسوب می‌شود. البته بازی کردن تنها مختص کودکان نیست و انسان در هر سنی سرگرمی و بازی های مناسب سن خود را پیدا می‌کند. ولی اگر بدانیم بازی و نوع اسباب بازی که در اختیار کودکانمان قرار می‌دهیم تاثیر مستقیم در رشد ذهنی و افزایش مهارت های حرکتی او دارد حساسیت بیشتری در انتخاب اسباب بازی های او به خرج می‌دهیم.

کودک در جريان بازی پرورش فکری، عاطفی و جسمی و اجتماعی می‌يابد زیرا بازی راهی برای ابراز و نشان دادن احساسات است و باعث تخلیه فشار و استرس‌های عصبی کودک می‌شود. بازی، روش طبيعی شرکت کودکان در فعاليت‌هايی است که سرانجام سبب کسب مهارت و ورزيدگی برای مقابله با مشکلات زندگی می‌شود. کودکان از طريق بازی احساسات، ناکامی‌ها و اضطراب‌های خود را بيان می‌دارند. بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محيط است که از اين طريق او خود را می‌يابد و دنيا را درک می‌کند.

کودکان در زمان بازی بطور کلی ۳ چیز را یاد میگیرند:

- یادگیری درباره خود

- یادگیری درباره جهان پیرامون و اطرافیان

- یادگیری حل مسائل پیش آمده

انواع اسباب بازی

اسباب‌بازی‌ها به دو گروه سازمان‌یافته و سازمان‌نیافته تقسیم می‌شوند؛

• اسباب‌بازی‌های سازمان‌یافته

اسباب‌بازی‌های سازمان‌یافته معمولا برای کار مشخصی طراحی می‌شوند. اسباب‌بازی‌های سازمان‌یافته شامل جغجغه و وسایل رنگی که بالای تخت کودک آویخته می‌شود، است.

• اسباب‌بازی‌های سازمان نیافته

اسباب‌بازی‌های سازمان نیافته خلاقیت کودک را تقویت می‌کنند.

اسباب‌بازی‌هایی برای مهارت‌های حرکتی دست و هماهنگی چشم با انگشتان مانند مهره‌های رنگی که نخ را باید از سوراخ آنها رد کرد، تقویت قوه تشخیص مانند اشکال هندسی گوناگون، جورچین، کارت‌های مصور رنگی و لوتوی رنگ و تقویت قدرت گویایی و بیان کودک مانند سازدهنی، بوق، سوت، کارت مشاغل و داستان‌های مادلند نیز از این نوع هستند.

اسباب‌بازی‌های ساختنی مانند لگو ساختمان‌سازی و مکعب‌ها وسایلی برای تقویت قوه خلاقیت، مداد و آبرنگ برای نقاشی و بیان کردن احساسات به صورت بی‌کلام و وسایلی برای بازی‌های تجسمی یا تخیلی مانند عروسک، خمیر مجسمه‌سازی، شن و ماسه و آب از جمله اسباب‌بازی‌های سازمان‌نیافته به شمار می‌روند.

از انواع اسباب بازی می‌توان به موارد زیز اشاره کرد:

• اسباب بازی های عروسکی
• اسباب بازی های شخصیت کارتونی
• اسباب بازی های وسایل نقلیه
• اسباب بازی های ورزشی و فعالیت بدنی
• اسباب بازی های مهارتی
• اسباب بازی های معما و بازی
• اسباب بازی های سازه ای
• اسباب بازی های اکتشافی
• اسباب بازی های کمک درمانی ( لکنت زبان و...)

اسباب بازی مناسب برای رده‌های سنی متفاوت

• اسباب بازی متناسب با سن و مهارت کودک

اسباب‌بازی باید مناسب سن، علاقمندی، توانایی ذهنی و رشدی کودک باشد. اسباب‌بازی نباید ساده یا بسیار پیچیده و خسته‌کننده باشد بلکه باید خلاقیت کودک را پرورش دهد.

• گرایش و علایق کودک

تمایا و علایق کودک با در نظر گرفت سن و جنسیت او از فاکتورهای مهمی است که باید در انتخاب اسباب بازی برای فرزند دلبندتان در نظر گیرید. به طور مثال از یک تا سه سالگی کودکان به تدریج به اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌های مصور رنگی گرایش پیدا می‌کنند بنابراین در این دوره از رشد کودکان باید از اسباب‌بازی‌های رنگی استفاده کرد.

• ایمنی اسباب بازی

رعایت ایمنی در اسباب‌بازی که در اختیار کودکان گذاشته می‌شود، بسیار مهم است به طوریکه اسباب‌بازی باید مطمئن و بی‌خطر بوده و به گونه‌ای باشد که در کودک شادی و نشاط ایجاد کند.به عنوان مثال کودکان 6 تا 18 ماهه به علت رشد دندان‌های شیری اشیاء را در دهان می‌گذارند و آنها را با آرواره‌های خود فشار می‌دهد بنابراین باید اسباب‌بازی‌هایی در اختیار آنها قرار داد که نرم، قابل شست‌وشو و نشکن بوده و نوک تیز، فلزی و برنده نباشند.

• بهتر است برای کودک (به ویژه برای سنین بالای 2 سال) با توجه به موارد گفته شده اسباب بازی را انتخاب کنید که خود کودک را به بازی و تحرک وا دارد نه این‌که اسباب‌بازی، بازی کند و کودک تماشا. در این سنین معمولا کودکان اسباب بازی هایشان را می‌شکنند و به اصطلاح دل و روده آنها را بیرون می‌آورند، در واقع یکی از اصلی ترین دلایل شکستن اسباب بازی در کودکان، حس کنجکاوی آن هاست. هدف کودک از خراب کردن اسباب بازی غالبا این است که می‌خواهد از اسرار درون اسباب بازی آگاه شود.